Ticari

Sık Sorulan Sorular

Ticari

Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde üçüncü ülke taşıması "Yolcu ve eşyanın bindirme, indirme, yükleme, boşaltma noktalarının taşıtın kayıtlı olduğu ülkenin dışındaki ülkeler arasında yapılan taşımaları" şeklinde tanımlanmış olup, yabancı bir taşıyıcının ülkemizden aldığı yükü kendi ülkesi dışında bir ülkeye taşıması üçüncü ülke taşıması olarak değerlendirilmekte ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca üçüncü ülke geçiş belgesi aranmaktadır. Bu nedenle, ülkemize/ülkemizden uluslararası taşıma yapan taşıtların, eşyanın yüklendiği ülke ve boşaltma yapılacak ülke bilgilerinin TIR Karnesi, CMR, fatura vb. belgelerinde kontrol edilmesi, ancak ülkemize/ülkemizden yabancı ülke taşıtlarınca yapılacak taşımalarda taşıma evraklarından herhangi birinde (Fatura, TIR Karnesi, Gümrük Beyannamesi, CMR vb.) farklı ülke isimlerinin yer alması ve ikili bir taşıma olduğunun iddia edilmesi durumunda, taşıma türünün (ikili veya üçüncü ülke) belirlenebilmesi için mevcut kontrollere ilaveten;

Ülkemizden yapılan taşımalarda, ihracat beyannamesinde varış ülkesi (17 no.lu hane) bilgisinin, taşımaya ait kaşeli ve imzalı Dolaşım/Menşe Belgelerinden ( ATR, EUR.1, EUR-MED, FORM A, Menşe Şahadetnamesi vb.) birinin aslı veya fotokopisinde varış/alıcı ülke bilgisi ile uyumunun aranması,
Ülkemize yönelik olarak diğer ülkelerden yapılan taşımalarda ise ülkemize eşya gönderen ihracatçı tarafından düzenlenen EX-1 gibi gümrük beyannamelerinin çıkış ülkesi (15 no.lu hane) ve varış ülkesi (17 no.lu hane) bilgilerinin, taşımaya ait kaşeli ve imzalı Dolaşım/Menşe Belgelerinden ( ATR, EUR.1, EUR-MED, FORM A, Menşe Şahadetnamesi vb.) birinin aslı veya fotokopisinde ihraç ve varış/alıcı ülke bilgileri ile uyumunun aranması,
Uyumlu ise ikili, değilse üçüncü ülke taşıması kabul edilerek işlemin buna göre sonlandırılması,
gerekmektedir.
Diğer taraftan, Türkiye'den Rusya Federasyonu'na yönelik taşımalarda ise Türk ihracatçısı tarafından doldurulan, onaylı ihracat beyannamelerinde hareket ülkesinin Türkiye, varış ülkesinin Rusya Federasyonu olarak belirtilmesi, Rusya Federasyonu'ndan Türkiye'ye yönelik taşımalarda ise Rus ihracatçısı tarafından doldurulan, onaylı ihracat/gümrük beyannamesinde hareket ve varış ülkesinin sırasıyla Rusya Federasyonu ve Türkiye olarak yer alması ve bu belgenin Türkçe veya İngilizce çevirisinin de ibraz edilmesi ve bu belgelerin ilgili kontrol makamlarına sunulması durumunda, bu tür taşımaların ikili taşıma olarak kabul edilmesi, belgelerin ibraz edilmemesi veya edilememesi durumunda ise taşımanın üçüncü ülke taşıması olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

“TIR karnesi hamili” deyiminden; TIR Sözleşmesi’nin ilgili hükümlerine uygun olarak kendisine TIR karnesi verilen ve hareket Gümrük idaresinde eşyayı TIR rejimine tabi tutma isteğini belirten bir TIR karnesi formunda adına beyanda bulunulan kişi anlaşılır.
1975 tarihli TIR Sözleşmesi hükümleri gereğince, TIR karnesi hamili, karayolu taşıtının, taşıt dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR karnesi ile birlikte hareket gümrük idaresine, yol boyu gümrük idaresine ve varış gümrük idaresine sunulmasından ve TIR Sözleşmesi’nin diğer ilgili hükümlerine tam olarak uyulmasından sorumludur.
Ayrıca, karne hamili gümrük idaresine karşı;

Gümrük mevzuatı hükümlerine,
Ulaştırmaya ilişkin ulusal ve uluslararası mevzuat hükümlerine,
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine,
Uymakla görevli ve sorumludur.
Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi’nin (CMR Sözleşmesi) 3 üncü maddesi;
“Bu Sözleşmenin uygulanması bakımından taşıyıcı, çalıştırdığı kişilerin ve taşımanın yapılması için hizmetlerinden yararlandığı diğer kimselerin görevleri sırasında hareket ve ihmallerinden sanki bu hareket ve ihmalleri kendisi yapmış gibi sorumlu olacaktır.”
Aynı Sözleşme’nin 17 nci maddesi ise;
“1. Taşıyıcı, yükü teslim aldığı andan, teslim edinceye kadar, bunların kısmen veya tamamen kaybından ve doğacak hasardan sorumludur…
3. Taşıyıcı taşımayı yapmak için kullandığı kusurlu taşıtları, bu taşıtı kiraladığı kişinin veya vekilinin yahut çalışanlarının hata ve veya ihmallerinden dolayı sorumludur.” hükümlerini amirdir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu;
“Madde 18- Her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi lazımdır.”
“Madde 876- (1) Zıya, hasar ve gecikme, taşıyıcının en yüksek özeni göstermesine rağmen kaçınamayacağı ve sonuçlarını önleyemeyeceği sebeplerden meydana gelmişse, taşıyıcı sorumluluktan kurtulur.”
“Madde 877- (1) Taşıyıcı, taşıma aracındaki arızaya, taşıtı kiraladığı kişinin, onun temsilcilerinin veya çalışanlarının kusuruna dayanarak sorumluluktan kurtulamaz.”
“Madde 879- (1) Taşıyıcı;
a) Kendi adamlarının,
b) Taşımanın yerine getirilmesi için yararlandığı kişilerin,
görevlerini yerine getirmeleri sırasındaki fiil ve ihmallerinden, kendi fiil ve ihmali gibi sorumludur.” hükümlerini amirdir.
TIR Sözleşmesi altında karayolu taşımacılığı yapacak firmaların kefil kuruluş TOBB’a verecekleri taahhütnamede, taahhütnameyi imzalayan TIR karnesi hamili, temsilcilerinin, hizmetinde çalışan kişilerin ve taşımanın yapılması için hizmetinden yararlandığı diğer kişilerin görevlerini yerine getirirken yaptıkları davranış ve ihmallerden kendisininmiş gibi sorumlu olacağını taahhüt eder.
Yukarıda sayılan hükümler gereğince, TIR karnesi hamili temsilcisinin, taşımanın yerine getirilmesi için yararlandığı kişilerin (kiralık araç çalıştırma vb.) ve şoförün kusurlarından ve eylemlerinden sorumludur. Yapılan usulsüzlüğe ilişkin herhangi bir bilgisi olmasa dahi sorumluluktan kurtulamaz. Bu durum TIR karnesi hamiline müeyyide uygulanmasına engel olmaz.